Hydroponics na utamaduni usio na udongo
Utamaduni usio na udongo ni njia ya kukua mazao ya kilimo bila matumizi ya udongo. Badala ya udongo, vyombo vya habari mbalimbali vya kuongezeka kwa inert, pia huitwa substrates, hutumiwa. Vyombo vya habari hivi hutoa msaada wa mimea na uhifadhi wa unyevu. Mifumo ya umwagiliaji imeunganishwa ndani ya vyombo vya habari hivi, na hivyo kuanzisha suluhisho la virutubisho kwenye maeneo ya mizizi ya mimea. Suluhisho hili hutoa virutubisho vyote muhimu kwa ukuaji wa mimea. Njia ya kawaida ya utamaduni usio na udongo ni hydroponics, ambayo inajumuisha mimea ya kukua ama kwenye substrate au katikati ya maji yenye mizizi isiyo wazi. Kuna miundo mingi ya mifumo ya hydroponic, kila hutumikia kusudi tofauti, lakini mifumo yote inashiriki sifa hizi za msingi (Mchoro 1.3).
Kilimo cha chini cha udongo kimetumika kupunguza wadudu na magonjwa yanayotokana na udongo yanayoathiri mazao ya monoculture. Hydroponics inaweza kwa kweli kudhibiti wadudu na magonjwa yanayotokana na udongo kwa kuepuka mawasiliano kati ya mimea na udongo, na kwa sababu vyombo vya habari vya udongo vinaweza kupasuliwa na kutumika tena kati ya mazao. Matumizi haya ya substrates yanakidhi mahitaji maalum ya uzalishaji mkubwa. Substrates fulani ni bora zaidi kuliko udongo, hasa kwa suala la uwezo wa kufanya maji na ugavi wa oksijeni katika eneo la mizizi. Wakulima pia wameboresha utendaji wa mimea kwa njia ya kuongezeka kwa udhibiti wa mambo kadhaa muhimu ya ukuaji wa mimea. Upatikanaji wa virutubisho katika mizizi ya mimea ni bora manipulated, kufuatiliwa na muda halisi kudhibitiwa, na kusababisha uzalishaji wa juu kiasi na ubora. Aidha, mbinu nyingi za utamaduni zisizo na udongo hutumia sehemu ya maji muhimu kwa uzalishaji wa udongo wa jadi kwa sababu ufumbuzi wa virutubisho unarekebishwa tena.
Kilimo cha chini cha udongo ni kipengele kimoja cha maendeleo makubwa ya sayansi, kiuchumi na kiteknolojia katika uwanja wa jumla wa kilimo katika kipindi cha miaka 200 iliyopita. Kwa ujumla, lakini kwa kiasi kikubwa katika mataifa yaliyoendelea katika hali ya hewa kali, kumekuwa na ongezeko la mahitaji ya mazao ya nje ya msimu, mazao ya thamani ya juu. Kwa upande mwingine, hii ni matokeo ya maboresho yaliyoenea katika viwango vya maisha. Ongezeko hili la mahitaji limesababisha upanuzi wa aina nyingi za mifumo ya kilimo lindwa ili kuongeza uwezo wa uzalishaji na kuongeza muda wa ugavi wa mazao kwa mwaka mzima. Ndani ya mifumo hii iliyohifadhiwa, mazao yanaweza kupandwa katika udongo. Hata hivyo, ili kukaa ushindani na uzalishaji wa kilimo wazi, kiwango imekuwa na kuongezeka ili kukabiliana na gharama kubwa za uzalishaji zinazohusiana na mazingira kudhibitiwa kilimo. Matokeo yake, kumekuwa na mabadiliko kutoka uzalishaji wa udongo hadi utamaduni usio na udongo ili kukabiliana na mahitaji ya mabadiliko ya kilimo. Mbinu hii hutoa njia mbadala kwa sterilization ya udongo sumu ili kudhibiti wadudu na vimelea, na inaweza kusaidia kuondokana na matatizo ya kuchoka kwa udongo ambayo mazoea ya monoculture yameleta.
Zaidi ya mavuno yake ya juu sana ikilinganishwa na kilimo cha jadi, kilimo cha udongo usio na udongo pia ni muhimu kwa sababu ya ufanisi wake wa juu wa maji na mbolea, jambo linalofanya hydroponiki kuwa mbinu ya kilimo inayofaa zaidi katika mikoa yenye ukame au popote kutawanyika kwa virutubisho ni suala kwa wote mazingira na kiuchumi sababu. Kuondolewa kwa udongo hufanya hydroponics kuwa suluhisho la lazima katika maeneo ambapo ardhi ya kilimo haipatikani. Kilimo cha chini cha udongo kinaweza kuendelezwa katika nchi kali, katika maeneo ya chumvi, na pia katika mazingira ya miji na miji au popote ushindani wa ardhi na maji au hali mbaya ya hali ya hewa inahitaji kupitishwa kwa mifumo ya uzalishaji mkubwa. Uzalishaji wa juu kwa nafasi ndogo unaohitajika hufanya kilimo cha chini cha udongo kuwa njia ya kuvutia ya usalama wa chakula au kwa ajili ya maendeleo ya kilimo kidogo na maili ya chakula cha sifuri.
Kwa muhtasari, sababu nne kuu kwa nini utamaduni usio na udongo ni mazoezi ya kupanua kilimo ni: kupungua kwa uwepo wa magonjwa yanayotokana na udongo na vimelea kwa sababu ya hali mbaya; hali bora za kukua ambazo zinaweza kutumiwa ili kukidhi mahitaji bora ya mimea inayosababisha mavuno yaliyoongezeka; kuongezeka maji- na mbolea kutumia ufanisi; na uwezekano wa kuendeleza kilimo ambapo ardhi yanafaa haipatikani. Mbali na kupanda kwa mahitaji ya kemikali na madawa ya kulevya na mazoea endelevu zaidi ya kilimo, kumekuwa na utafiti wa kina katika mbinu za kikaboni na udongo. Sehemu ya 6.1 inazungumzia tofauti hizi kwa undani zaidi.
Wasiwasi mkubwa kuhusu uendelevu wa kilimo cha kisasa ni utegemezi kamili juu ya mbolea za viwandani, kemikali ili kuzalisha chakula. Virutubisho hivi vinaweza kuwa ghali na vigumu chanzo, na mara nyingi hutoka kwa mazoea ya mazingira magumu uhasibu kwa mchango mkubwa wa uzalishaji wote wa kaboni (CO2) kutoka kilimo. Ugavi wa virutubisho vingi muhimu ni kuwa wazi kwa kasi ya haraka, na makadirio ya uhaba wa kimataifa ndani ya miongo michache ijayo. Hydroponiki ina ufanisi zaidi katika suala la maji na matumizi ya virutubisho kuliko kilimo cha udongo, lakini usimamizi wake ni ngumu zaidi na inahitaji seti tofauti ya pembejeo, hasa wakati wa ufungaji. Umeme kwa ujumla unahitajika kusambaa au oksijeni maji. Hata hivyo, hauhitaji mafuta ya kulima udongo, hauhitaji nishati ya ziada kusubu kiasi cha juu sana cha maji kwa ajili ya umwagiliaji au kufanya udhibiti wa kupalilia, na haivuruki udongo wa kikaboni kupitia mazoea makubwa ya kilimo. Gharama za awali, vifaa vya ujenzi, na kutegemea umeme na pembejeo pia zitakuwa na mapungufu muhimu kwa aquaponics, lakini katika kesi hii haja ya mbolea za kemikali imeondolewa kabisa.
*Chanzo: Shirika la Chakula na Kilimo la Umoja wa Mataifa, 2014, Christopher Somerville, Moti Cohen, Edoardo Pantanella, Austin Stankus na Alessandro Lovatelli, Ndogo aquaponic uzalishaji wa chakula, http://www.fao.org/3/a-i4021e.pdf. Imetolewa kwa ruhusa. *